فرق عمرهی مفرده با حج و عمرهی تمتع
سوال
فرق عمرهی مفرده با حج و عمرهی تمتع چیست؟
پاسخ اجمالی
به طور اجمال تفاوتهای بین عمرهی مفرده با عمرهی تمتع به قرار زیر است:
۱٫ عمرهی تمتع صرفاً در ماههای خاصی (شوال، ذیقعده، ذیحجه) انجام میشود، ولی عمرهی مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال میتوان آن را انجام داد.
۲٫ محل احرام در عمرهی تمتع یکى از مواقیت پنجگانه است، ولی میقات عمرهی مفرده نزدیکترین محل در خارج از حرم است و میتوان از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شد.
۳٫ در عمرهی تمتع تراشیدن سر جایز نیست ولی در عمرهی مفرده بین تقصیر و سر تراشیدن اختیار است؛
۴٫ عمرهی تمتع طواف نساء ندارد، ولی عمرهی مفرده دارای طواف نساء است.
حج تمتع نیز اعمالی اضافه بر عمرهی آن دارد که به توضیح آن در پاسخ تفصیلی پرداخته خواهد شد.
۱٫ عمرهی تمتع صرفاً در ماههای خاصی (شوال، ذیقعده، ذیحجه) انجام میشود، ولی عمرهی مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال میتوان آن را انجام داد.
۲٫ محل احرام در عمرهی تمتع یکى از مواقیت پنجگانه است، ولی میقات عمرهی مفرده نزدیکترین محل در خارج از حرم است و میتوان از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شد.
۳٫ در عمرهی تمتع تراشیدن سر جایز نیست ولی در عمرهی مفرده بین تقصیر و سر تراشیدن اختیار است؛
۴٫ عمرهی تمتع طواف نساء ندارد، ولی عمرهی مفرده دارای طواف نساء است.
حج تمتع نیز اعمالی اضافه بر عمرهی آن دارد که به توضیح آن در پاسخ تفصیلی پرداخته خواهد شد.
پاسخ تفصیلی
زیارت خانه خدا دارای مناسک و اعمال مخصوصی است که معمولاً به دو شیوه انجام میشود؛ اول: عمرهی مفرده؛ دوم: حج تمتع.[۱]
اول.عمرهی مفرده
اعمال عمرهی مفرده به ترتیب زیر است:
۱٫ احرام[۲] (شامل: نیت، پوشیدن لباس احرام، تلبیه)
۲٫ طواف خانه خدا
۳٫ نماز طواف
۴٫ سعی بین صفا و مروه
۵٫ حلق (تراشیدن سر) یا تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن برای آقایان)
۶٫ طواف نساء
۷٫ نماز طواف نساء.
۱٫ احرام[۲] (شامل: نیت، پوشیدن لباس احرام، تلبیه)
۲٫ طواف خانه خدا
۳٫ نماز طواف
۴٫ سعی بین صفا و مروه
۵٫ حلق (تراشیدن سر) یا تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن برای آقایان)
۶٫ طواف نساء
۷٫ نماز طواف نساء.
دوم. حج تمتع
حج تمتع مرکب از دو عمل است؛ عمرهی تمتع و حج تمتع.[۳] عمرهی تمتع در شکل، همانند عمرهی مفرده است ولی تفاوتهایی نیز دارند که در ذیل میآید.
اول: عمرهی تمتع صرفاً در ماههای خاصی (شوال، ذیقعده، ذیحجه) انجام میشود، ولی عمرهی مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال میتوان آن را انجام داد. اگر چه طبق برخی از روایات عمرهی رجبیه (عمره در ماه رجب) از فضیلت و اهمیت بیشتری برخوردار است.[۴]
دوم: در عمرهی تمتع باید تقصیر کند؛ یعنى مقداری از مو یا ناخن خود بچیند، و سر تراشیدن(تیغ کردن) جایز نیست ولی در عمرهی مفرده مخیّر است بین سر تراشیدن و تقصیر.
سوم: عمرهی تمتع طواف نساء ندارد ولی عمرهی مفرده دارای طواف نساء است.
چهارم: میقات[۵]عمرهی تمتع یکى از مواقیت[۶]پنجگانه است، و میقات عمرهی مفرده «أدنى الحل» (نزدیکترین محل در خارج از حرم) است و جایز است از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شود.
حاجی بعد از به جا آوردن عمرهی تمتع، برای انجام اعمال حج تمتع، به نیت احرام حج دوباره مُحرم میشود.
اعمال حج تمتع به طور مختصر به ترتیب زیر است:[۷]
۱: احرام بستن در مکه
۲: وقوف در عرفات
۳: وقوف در مشعر الحرام
۴: سنگ زدن به جمره عقبه در منا
۵: قربانى در منا
۶: تراشیدن سر یا تقصیر کردن در منا
۷: طواف زیارت در مکه[۸]
۸: دو رکعت نماز طواف
۹: سعى بین صفا و مروه
۱۰: طواف نساء
۱۱: دو رکعت نماز طواف نساء
۱۲: ماندن در منا، در شب یازدهم و شب دوازدهم و شب سیزدهم (براى بعضى از اشخاص)
۱۳: زدن سنگ به جمرات در روز یازدهم و دوازدهم. همچنین اشخاصى که شب سیزدهم در منىٰ ماندند روز سیزدهم باید رَمْى جمرات کنند.[۹]
اول: عمرهی تمتع صرفاً در ماههای خاصی (شوال، ذیقعده، ذیحجه) انجام میشود، ولی عمرهی مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال میتوان آن را انجام داد. اگر چه طبق برخی از روایات عمرهی رجبیه (عمره در ماه رجب) از فضیلت و اهمیت بیشتری برخوردار است.[۴]
دوم: در عمرهی تمتع باید تقصیر کند؛ یعنى مقداری از مو یا ناخن خود بچیند، و سر تراشیدن(تیغ کردن) جایز نیست ولی در عمرهی مفرده مخیّر است بین سر تراشیدن و تقصیر.
سوم: عمرهی تمتع طواف نساء ندارد ولی عمرهی مفرده دارای طواف نساء است.
چهارم: میقات[۵]عمرهی تمتع یکى از مواقیت[۶]پنجگانه است، و میقات عمرهی مفرده «أدنى الحل» (نزدیکترین محل در خارج از حرم) است و جایز است از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شود.
حاجی بعد از به جا آوردن عمرهی تمتع، برای انجام اعمال حج تمتع، به نیت احرام حج دوباره مُحرم میشود.
اعمال حج تمتع به طور مختصر به ترتیب زیر است:[۷]
۱: احرام بستن در مکه
۲: وقوف در عرفات
۳: وقوف در مشعر الحرام
۴: سنگ زدن به جمره عقبه در منا
۵: قربانى در منا
۶: تراشیدن سر یا تقصیر کردن در منا
۷: طواف زیارت در مکه[۸]
۸: دو رکعت نماز طواف
۹: سعى بین صفا و مروه
۱۰: طواف نساء
۱۱: دو رکعت نماز طواف نساء
۱۲: ماندن در منا، در شب یازدهم و شب دوازدهم و شب سیزدهم (براى بعضى از اشخاص)
۱۳: زدن سنگ به جمرات در روز یازدهم و دوازدهم. همچنین اشخاصى که شب سیزدهم در منىٰ ماندند روز سیزدهم باید رَمْى جمرات کنند.[۹]
[۱]. خاطر نشان میشود، اصطلاح «حج» در اینجا به صورت عام بوده که اعمال آن، دو دسته است، عمرهی تمتع و حج تمتع.
[۲]. با مُحرم شدن؛ بیست و پنج چیز بر مُحرم حرام میشود:
۱٫ آمیزش. ۲٫ بوسیدن. ۳٫ لمس کردن. ۴٫ نگاه با شهوت. ۵٫ عقد کردن. ۶٫ استمناء. ۷٫ پوشاندن سر (برای مردان) ۸٫ پوشیدن لباس دوخته (برای مردان) ۹٫ پوشاندن تمام روى پا (برای مردان) ۱۰- پوشاندن صورت. ۱۱٫ استعمال عطریات. ۱۲٫ زینت. ۱۳٫ نگاه کردن به آینه. ۱۴٫ روغن مالیدن. ۱۵٫ ناخن گرفتن. ۱۶٫ ازاله مو. ۱۷٫ سایه قرار دادن (برای مردان) ۱۸٫ فسوق. ۱۹٫ جدال. ۲۰٫ خون درآوردن از بدن خود. ۲۱٫ کندن دندان. ۲۲٫ کشتن حشرات بدن. ۲۳٫ حمل سلاح. ۲۴٫ کندن گیاهان و درختان حرم. ۲۵٫ شکار، بعد از اتمام اعمال عمرهی مفرده این محرّمات برای مُحرم، حلال میشود؛ لنکرانی، محمد فاضل، احکام عمرهی مفرده، ص ۵۶، قم، انتشارات امیر قلم، ۱۴۲۶ق.
۱٫ آمیزش. ۲٫ بوسیدن. ۳٫ لمس کردن. ۴٫ نگاه با شهوت. ۵٫ عقد کردن. ۶٫ استمناء. ۷٫ پوشاندن سر (برای مردان) ۸٫ پوشیدن لباس دوخته (برای مردان) ۹٫ پوشاندن تمام روى پا (برای مردان) ۱۰- پوشاندن صورت. ۱۱٫ استعمال عطریات. ۱۲٫ زینت. ۱۳٫ نگاه کردن به آینه. ۱۴٫ روغن مالیدن. ۱۵٫ ناخن گرفتن. ۱۶٫ ازاله مو. ۱۷٫ سایه قرار دادن (برای مردان) ۱۸٫ فسوق. ۱۹٫ جدال. ۲۰٫ خون درآوردن از بدن خود. ۲۱٫ کندن دندان. ۲۲٫ کشتن حشرات بدن. ۲۳٫ حمل سلاح. ۲۴٫ کندن گیاهان و درختان حرم. ۲۵٫ شکار، بعد از اتمام اعمال عمرهی مفرده این محرّمات برای مُحرم، حلال میشود؛ لنکرانی، محمد فاضل، احکام عمرهی مفرده، ص ۵۶، قم، انتشارات امیر قلم، ۱۴۲۶ق.
[۳]. امام خمینی، مناسک حج، ص ۵۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ هفتم، ۱۳۸۲ش.
[۴]. ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۴، ص ۵۳۶، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
[۵]. میقات به مکانی گفته میشوند که قبل از ورود به مکه مکرمه در آنجا احرام بسته و لباس احرام میپوشند.
[۶]. مواقیت پنجگانه عبارتاند از: ۱٫ مسجد شجره (ذوالحلیفه) و آن میقات کسانى است که از مدینهی منوّره به مکه مىروند. ۲٫ وادى عقیق، و آن میقات کسانى است که از راه عراق و نجف به مکه مىروند. ۳٫ قرن المنازل، و آن میقات کسانى است که از راه طائف به مکه مىروند. ۴٫ یلملم، و آن میقات کسانى است که از راه یمن به مکه مىروند. ۵٫ جحفه، و آن میقات کسانى است که از راه شام به مکه مىروند؛ فاضل لنکرانى، محمد، احکام عمره مفرده، ص ۳۵، انتشارات امیر قلم، قم، یازدهم، ۱۴۲۶ ه ق.
[۷]. حج، دارای احکام و معارف بسیار زیادی است که تفصیل آن مربوط به کتابهای مناسک و معارف حج و عمره است.
[۸] . البته میتوان بندهای ۷ تا ۱۱ را بعد از پایان توقف در منی انجام داد.
[۹]. امام خمینی، مناسک حج، ص ۵۴٫
———–
منبع:اسلام کوئست (islamquest.net)
منبع عکس استفاده شده در تصویر شاخص: تبیان
پایان مطلب فرق عمرهی مفرده با حج و عمرهی تمتع
